نەخوشيێن زكماكى كارتێكرنێ دكەنە سەر زاروكى دناف زكێ دايكێ دا يان يێ ژنوى ژدايك بوى باهراپتر ئە ف نەخوشيێن زكماكى ريدەن ژبەر وان ڤايروسێن زاروك ل دەمێ زكێ دايكاخودا يان لدەمێ ژدايك دبيت وەردگريت لدەسپێكێ دايك توشى ڤايروسى دبيت پاشى دهێتە ڤەڤوهاستن بو زاروكى ئێكسەر يان برێكا ريڤيكا تايبەت دناف بەينا دايك وزاروك يدا ژ دايكێ بو زاروكى يان دەمێ زاروك دبيت ودەرباز دبيت بو ژدايك بونێ
دگەل هندێ هێشتا نەخوشيێن زكماكى ژبەر هندە ئەگەرێ بوماوەيى وخارن وژينگەه بەربەلاڤن دناڤ خەلكيدا , بشێوەيەكێ سەرەكى نەخوشيا دبێژنێ (لانبوب العصبى) ژ بەر كێميا ترشێ فوليك و نەخوشيێن هيموگلوبينا دناڤ خينێدا وەكى ئێشا دبێژنێ ((مرض خلايا المنجل) و هەروەسا ئێشا تەلاسيميا و هيموفيليا) وئەگەرێن بوماوەيێن بوماوەكى
باهراپتر يا ڤان ئێشا دگرێداينە ژئەگەرێ نەخوشيێن دناڤ مالبچيكى دا وەكى ئێشا دبيژنێ (لرحم الزهري )و(داء المقوسات)و(ميرخچك) و(ڤايروسێ مازنكرنا شانا)و (هربس ئاسان) ئەڤە هەمى لژێر ناڤێ بچيك كرى كو دبيژنێ ( TORCH) هاتينە بيروبوچون كرن ژلايێ(Ford-Jones and Kellner ) ل سالا ١٩٩٥ هەروەسا ئێشێن جدريا ئاڤێ و كولبەنێن مێلاكێ وڤايروسێت ريڤيكا وئيدز ز ڤايروسێ بارفو و گەلەك ئێشێن دى زێدە دبن دگەل زێدە بونا ئەگەرێن پەيدابونا وان وەكى ئێشا دبێژنێ (فيروس التهاب السحايا المشيمي اللمفاوي و تايا Q وئێشێن وەكى ملاريا و سل
باهراپتر يا ڤان نەخوشێن زكماكى ئەڤێن زاروكێ دناڤ زكێ دايكێ دا يان ژنوى ژدايك بوى توش دبيتێ دبێدەنگن و هيچ ديار نابن دسەر هندێرا دبيت هندەك ژوان گەلەك دزيان بەخش بن وزيانێن بەرچاڤ دگەهينە لەشى كو دبنە ئەگەرێ نەخوشيێن زكماكى و هەتا دبيت ببنە ئەگەرێ مرنێ خوئەگەر نەخوشى ل دەسپێكى يا بێدەنگ ژى بيت دبيت زيانێن زيانێن مەزن هێدى وبێدەنگى بگەهينتە لەشى كو بنە ئەگەرێ نەخوشێن گەلەك مەزن كو ديارنەبن و پشتى بورينا هەيڤان وسالان شنى دياربن , بوخوپاراستن ژڤان نەخوشيان ئەوژى برێكا زێدەكرنا هوشداريێيە ل سەر رێكێن ڤەگوهاستنا ئێشێ و خوپاراستنێ دناڤ ئافرەتێن ل ژيێ ئامادە بو زاروك بونێ و كومەلگەهێ بگشتى ئەوژى برێكا جێبەجێ كرنا پروژێ (رێكخراوا ئافرەت ژبو ژيانەكا ساخلەمتر ) كو بو زێدەكرنا هوشداريێ دناف خەلكيدا ل سەر رێكێن ڤەگوهاستنا ڤان ئێشا و مەترسيا وان و پەيداكرنا وان بو نەخوشێت زكماكى و چەوانيا خوپاراستنێ
ئەف بروژه دەست پێکر ب پشتەڤانیا دارای یا رێکخراوا
GIZ ( Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit)
ل ١٠/ ١٠/٢٠١٨ و ب دوماهيك دهێت ل ١٠/٤/٢٠١٩ بشێوەيەكێ گشتى ٢٠٠٠ ئافرەتا ل ژيێ ژدايكبونا زاروكا ودناف كومەلگەهێ دا بخوڤە دگريت ژبو راهانان كرن ل سەر TORCH نەخوشيێن
فیدیو و وێنێن دیارکرى ل بنى پروسێسا بروژەى دیاردکەن
ئێشا پشیکا
کولبونا جگەرێ
کارتێکرنا دەرمانا ل سەر ئافرەتا ب دوو گیان و زاروکی
سورکێن ئەلمانى
تەلاسیمیا
فولیک ئەسید
میر خیچک
[1] Ford-Jones, E. L.; Kellner, J. D. (1995). “”Cheap torches”: An acronym for congenital and perinatal infections”. The Pediatric Infectious Disease Journal. 14 (7): 638–640. doi:10.1097/00006454-199507000-00028. PMID 7567307.